این گزارش می افزاید: روز جهانی آب اولین بار در سال 1992، در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس (محیط زیست و توسعه سازمان ملل UNCED) در شهر ریودوژانیرو برزیل رسما مطرح شد.
همچنین، در این کنفرانس از کلیه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه 21 سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه سازی مردم در مورد آب اختصاص داده و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری کنفرانس‌ها، سمینارها و نمایشگاه‌ها در گرامیداشت آن بکوشند.
علاوه بر آن، آژانسی از سوی سازمان ملل برای هماهنگی مسائلی در مورد روز جهانی آب تعیین می‌شود که بسیاری از مسائل را در مورد منابع آب منعکس می‌کند. بخش امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل (UNDESA)، دهه 2005 تا 2015 را با عنوان "آب برای زندگی" معرفی کرده که 2015 سال آخر این دهه بود.
این دهه با هدف جهانی "تمرکز بیشتر روی موضوعات مربوط به آب" آغاز شده که تلاش برای استفاده از مشارکت زنان در فعالیت‌های توسعه مرتبط با آب و همکاری در همه سطوح برای دستیابی به اهداف مربوط به آب در اعلامیه هزاره و برنامه نشست جهانی توسعه پایدار در ژوهانسبورگ را شامل می‌شد.
از سال 1993، هر سال یک شعار جدید درباره مسائل حیاتی و حساس آن زمان برگزیده می‌شود تا فعالیت‌های جامعه بر پایه آن شعار شکل گیرد. از سال 1994 تاکنون عنوان‌های ویژه روزهای جهانی آب به ترتیب زیر بوده است:
:1994 آب و دغدغه‌های همگانی؛ 1995: آب و زنان؛ 1996: آب و شهرهای تشنه؛ 1997: آب جهان، آیا کافیست؟؛ 1998: آب زیرزمینی، گنجینه پنهان؛ 1999: همه در پایین دست رودخانه‌ها زندگی می‌کنند؛ 2000: آب برای قرن 21؛ 2001: آب برای سلامت؛ 2002: آب برای توسعه؛ 2003: آب برای آینده؛ 2004: آب و بلایا؛ 2005: آب برای زندگی؛ 2006: آب و فرهنگ؛ 2007: سازگاری با کم آبی؛ 2008: آب و سلامت؛ 2009: آب های مشترک، فرصت‌های مشترک؛ 2010: آب پاک برای جهان سالم؛ 2011 : آب برای شهرها: پاسخ به چالش شهرنشینی؛ 2012: آب و امنیت غذایی ؛ 2013: آب در هر مکان برای همگان با همکاری های بین المللی ؛ 2014: آب و انرژی" و 2015 " آب و توسعه پایدار". و سال 2016 " آب و مشاغل".
یافته های پژوهش «بررسی شاخص های بین المللی آب و چشم انداز بحران آب در جهان در افق سال 2050 میلادی» نشان می دهد که ایران در حال حاضر در وضعیت «بحران شدید آب» قرار دارد و با توجه به ثابت بودن منابع آبی، افزایش جمعیت و عدم توجه کافی به مدیریت منابع آب (در صورت اتخاذ نشدن سیاست های مناسب و به هنگام مدیریت منابع آب در هر دو بعد عرضه و تقاضا) تشدید شرایط نامطلوب منابع آبی کشور و تأثیرپذیری شاخص های امنیتی و اقتصادی امری اجتناب ناپذیر خواهد بود.
بنابراین، بهبود مدیریت تقاضای آب به ویژه در بخش کشاورزی از طریق رعایت الگوی کشت بهینه ملی-منطقه ای، توجه بیشتر به شاخص «آب مجازی» در تبیین الگوی تولید و تجارت محصولات کشاورزی و توجه به ارزش اقتصادی آب، از جمله الزامات برای مواجهه با بحران آب است که باید مورد توجه برنامه ریزان کشور قرار گیرد و همچنین در بخش آب شرب و صنعت باید همه مردم و مسئولین، توجه ویژه در صرفه جویی و مصرف بهینه آب داشته باشند و فرهنگ سازی و نهادینه کردن این موضوع را مد نظر قرار دهند.
در 10 سال گذشته متوسط بارش ها از 250 میلیمتر به 242 میلیمتر کاهش یافته و کشور با مسایل بسیار جدی در منابع آب روبروست.
در حالی در اوایل انقلاب میزان سرانه آب تجدیدشونده به ازای هر فرد ایرانی چهار هزار مترمکعب بود که در حال حاضر این رقم کمتر از یک هزار و 600 مترمکعب است. طبق برآوردهای بین المللی، کشورهایی که میزان سرانه آب تجدیدشونده آنها از یک هزار و 700 مترمکعب کمتر باشد در تنش آبی قرار دارند و اگر این رقم از یک هزار مترمکعب کمتر باشد آن مناطق وارد بحران آب می شوند.
اگر کشوری کمتر از 20 درصد از منابع آب تجدیدشونده خود را مصرف کند از نظر منابع آبی در وضعیت پایدار قرار دارد، این در حالی است که 40 درصد از استفاده این منابع قابل تامل است و اگر استفاده از آب تجدیدشونده به 60 درصد برسد آن کشور در مرحله تنش آبی قرار دارد و بیشتر از این میزان هم در معرض بحران آب قرار دارد.
میزان مصرف آب در ایران 96 میلیارد مترمکعب است و این در مقایسه با 120 میلیارد مترمکعب از کل منابع آب تجدیدشونده، نشان دهنده وضعیت بحرانی آب در کشور است.
یکی از علایم بحرانی بودن وضعیت منابع آب، خشک شدن تالاب ها و دریاچه هاست، بطوری که نه فقط در دریاچه ارومیه بلکه سایر تالاب ها نیز وضعیتی مشابه آن دارند و از تالاب هایی همچون بختان و طشک اثری باقی نمانده است.
یکی از راحت ترین راه های تامین آب، استفاده از منابع آب های زیرزمینی است و در حال حاضر بیش از نیمی از آب مورد نیاز کشور از چاه ها تامین می شود و این وضعیت بحرانی آب را تشدید کرده است. به طوری که بر اثر حفر چاه های غیرمجاز و همچنین برداشت بیش از اندازه از چاه های مجاز در سال های گذشته 100 میلیارد مترمکعب از ذخایر استاتیک سفره های زیرزمینی کاهش یافته و فقط در سال گذشته برداشت آب از این بخش سفره های زیرزمینی به 11 میلیارد مترمکعب رسیده است.
این وضعیت شرایطی را بوجود آورده که دیگر امکان استحصال آب امکان پذیر نیست که نتیجه آن از بین رفتن کشاورزی، فرونشست زمین و حتی جابه جایی مراکز جمعیت است.
باید با مصرف پایدار منابع آب امکان حیات را برای نسل های آینده فراهم کنیم و در این زمینه، مهمترین مساله، مدیریت مصرف و ارتقای بهره وری آب است.
از کل منابع آب کشور 92 درصد در بخش کشاورزی مصرف می شود و این در حالی است که میزان بهره وری آب در بخش کشاورزی فقط 33 درصد است، در حالی که می توان بازده کشاورزی را به دو برابر افزایش داد که نیازمند سرمایه گذاری است.
نقش آب در توسعه
به اعتقاد کارشناسان، توسعه صنعتی واقتصادی با شرایط آبی یک کشور رابطه مستقیم دارد، به شکلی که کشورهایی همچون برزیل با 8200 میلیارد مترمکعب، روسیه با 4200 میلیارد مترمکعب، کانادا با 2900 و چین با 2800 میلیارد متر مکعب ظرفیت منابع تجدید شونده آب در سال واستفاده ازاین توانمندی دربخش صنعتی، درسال‌های گذشته توانسته‌اند با جهش بسیار بالای توسعه اقتصادی رو به رو باشند.
توسعه صنعتی از راه اندازی کارگاه‌های کوچک تا ایجاد شهرک‌های صنعتی و کارخانه‌های بزرگ مادر، مانند پتروشیمی وفولاد بدون منابع آب امکان پذیرنیست و از اینرو به اعتقاد کارشناسان، کشورهایی می‌توانند در آینده از نظر صنعتی به سوی توسعه گام بردارند که منابع آبی کافی دراختیار داشته باشند و سهم مناسبی از منابع خود را به توسعه صنعتی اختصاص دهند، موضوعی که درتوسعه صنایع ایران رعایت نمی‌شود.
بحران کمبود آب ناشی از کاهش بارندگی‌ها طی 15سال اخیر متاسفانه گریبان کشورمان را گرفته است و این روزها چهره نازیبای آن را می‌توان در برخی از دشت‌های فرو نشسته، درختان و رودخانه‌های خشک شده، چاه‌های بدون آب وروستای‌هاو با غ‌های تشنه دید. با بحرانی شدن کمبود آب در کشور، این سوال پیش می‌آید که مشاغل پایه و خرد که وابستگی شدید به مصرف آب دارند، این کمبود را چگونه باید جبران کنند و آیا طرح‌هایی برای آبرسانی از آب‌های آزاد ویا تغییر در شیوه کاری برای آنها پیش بینی شده است و آیا این بحران در مقابل معضل بیکاری درکشور، شرایط را سخت‌تر نخواهد کرد؟ اگر ابعاد تامین آب مورد نیاز مردم و در مرحله بعدی صنایع کشور دچار مشکل جدی‌تر شود، اقتصاد کشور با بحران‌های گوناگونی مواجه خواهد شد.
شاغلان در کارخانه‌های بزرگ فولاد و مس، نیروگاه‌های بخاری، آتش نشانی، کارواش‌ها، استخرها، فرش شویی‌ها و ده‌ها شغل دیگر که وابستگی به مصرف بالای آب دارند، درصورت استمرار روند خشکسالی سراسری، آیا همچنان می‌توانند به کارهای خود ادامه دهند؟
به لحاظ اجتماعی، اشتغال یکی از زیرساخت های اساسی جوامع بشری بوده و فارغ از آن نه جامعه ای متصور است و نه توسعه و تمدنی. پیش از این، عناوین مختلفی از قبیل آب و شهرنشینی، آب و زنان، آب و امنیت غذایی و غیره به عنوان شعار روز جهانی آب انتخاب شده بودند که گویای هر یک نشانگر ارتباط این عنصر حیات بخش با رکنی مهم از ارکان حیات فردی و اجتماعی افراد و جوامع انسانی بوده است.
ارتباط معنایی و عملی هنرها و مشاغل، نیازها و مشاغل، ارتباطات و مشاغل و هر آنچه که در محدوده تصور بگنجد، یادآور این است که برای هر پدیده ای وجهی از شغل و اشتغال متصور بوده و بدون توجه به این موضوع هیچ پدیده ای اعم از فردی و اجتماعی اماکن پذیر نیست.
نگاهی کوتاه به تاریخچه مشاغل و بررسی شواهد موجود در ارتباط با رونق جوامع پیشرو در تمدن و صنعت و فرهنگ نشانگر وجود رابطه ای معنادار و مستقیم بین آب و آبادانی، آب و رونق اقتصادی و اجتماعی است. تشکیل شهرها و تمدنهای بزرگ در نزدیکی رودخانه های بزرگ و پرآب خود گواه این ادعاست.
کوتاه سخن آن که پس از اعلام شعار روز جهانی آب در سال 2016 به عنوان «آب و مشاغل» و ارتباط دادن موضوع حیاتی آب به کلیه مشاغل قابل تعریف در جوامع بشری، شاید بتوان فرضیه قدیمی «انداختن بار همۀ مسئولیتهای مربوط به آب و حفاظت از آن بر دوش دولت ها و ارگان های ذیربط» را یک بار برای همیشه رد کرده و به این باور رسید که تمامی انسانها در تمامی مشاغل و حرفه هایی که حیات و ممات اقتصادی و اجتماعی خود و خانواده شان از آن است، در مقابل مفهومی بزرگ عهده دار مسئولیت اجتماعی عظیمی به نام «حفاظت و حراست از آب» هستند.
امید آن که انتخاب این عنوان به عنوان تلنگری کوچک یادآور این مسئولیت اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی و غیره برای تک تکمان باشد.
